Το τάλιρο ή τάληρο (Thaler ή Taler)

[sac]

https://en.wikipedia.org/wiki/Thaler
Το τάλιρο ήταν και "κέρμα" και νομισματική μονάδα. Και σε κάποιο βαθμό, συνεχίζει να είναι ακόμα και τα δύο.

Καταρχήν, είναι γερμανική λέξη. Παλιότερα γραφόταν Thaler, αλλά με την ορθογραφική μεταρρύθμιση του 1902 (τρέχα γύρευε) γράφεται Taler. https://en.wikipedia.org/wiki/German_Ort...ce_of_1901 Η προφορά του δεν ήταν ποτέ "θάλερ", "th" στα Γερμανικά προφέρεται ή σκέτο "τ" ή "τ + δασεία". (Για όποιον ενδιαφέρεται, η προφορά του συμπλέγματος συμπίπτει με την αρχαιοελληνική προφορά του "χ", δηλαδή "τ + δασεία").

Thaler σημαίνει... κοιλαδίσιο, της κοιλάδας...
Το πρώτο τάλιρο κατασκευάστηκε με ασήμι από το Joachimsthal, την "Κοιλάδα του Ιωακείμ". https://en.wikipedia.org/wiki/J%C3%A1chymov Σύντομα άρχισαν να κατασκευάζονται και άλλα νομίσματα με ασήμι από τις γύρω κοιλάδες και... ονομάστηκαν συλλήβδην "κοιλαδίσια". :-)

Τα πρώτα τάλιρα είχαν είχαν διάφορα λιοντάρια πάνω τους, από τον θυρεό της Βοημίας και τον θυρεό της Ολλανδίας. Έτσι προέκυψαν τα "λιοντάρια" κάποιων βαλκανικών κρατών (λεκ, λέου, λεβ).

[sac]

Προς το τέλος του 15ου αιώνα άρχισαν να ανακαλύπτονται αρκετά κοιτάσματα αργύρου και να εκδίδονται πολλά ασημένια νομίσματα. Κάποια στιγμή ορίστηκε το Reichsthaler ως νομισματική μονάδα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. https://en.wikipedia.org/wiki/Reichsthaler

Εδώ υπάρχει ένα θέμα, ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε η έννοια της "νομισματικής μονάδας", αλλά... αυτό: https://en.wikipedia.org/wiki/Coin_of_account Μάλλον "λογιστική μονάδα" θα πρέπει να το πούμε.

Τα υπόλοιπα μπορείτε να τα διαβάσετε μόνοι σας. Εγώ θα προσθέσω:

Το Thaler έγινε daalder, daler και dollar.
https://en.wikipedia.org/wiki/Spanish_dollar
https://en.wikipedia.org/wiki/Trade_dollar

Παράλληλα, είχε "ωριμάσει" η εποχή για την καθιέρωση "νομισματικών μονάδων", όπως τις ξέρουμε σήμερα. Η Γαλλική Επανάσταση και το Φρά*κο της είχε την πιο ουσιαστική επίδραση. Επίσης, όπως μας λέει η wikipedia:

Silver coins now had their denomination clearly marked as “5 FRANCS” and it was made obligatory to quote prices in francs. This ended the ancien régime’s practice of striking coins with no stated denomination, such as the Louis d'or, and periodically issuing royal edicts to manipulate their value in terms of money of account, i.e. the Livre tournois.
https://en.wikipedia.org/wiki/French_franc

Έτσι συνέθηκε το τάλιρο με τον αριθμό 5, αλλά αυτό συμβαίνει (ουσιαστικά) μόνο στην Ελληνική Γλώσσα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Αμερικάνοι διατηρούν το παλιό στυλ, αποκαλώντας τα κέρματά τους μισά, τέταρτα, δέκατα και εκατοστά.

---

Ίδια "φάση" είναι και οι κορώνες (crowns). Έχουν περίπου το ίδιο μέγεθος και την ίδια ποσότητα αργύρου. Καθώς και οι... σύ*χρονες ου*γιές! Αφού καταργήθηκαν τα ασημένια νομίσματα κυκλοφορίας, φτιάχτηκαν τα μονόου*γα, για να καλύψουν το "κενό".... :-)))))))))))))))))

[gkounto]

Πολυ καλο άρθρο Γιώργο μπράβο.

[gerta]

Ενδιαφέρουσες οι πληροφορίες σου Γιώργο.
Σημαντικές και πολύτιμες.

[oldgeotzo]

Πολύ ωραιο αρθρο Γιωργο.

[nestor34]

ωραίο άρθρο, έχω όμως μια ανόητη απορία, γιατί λιοντάρι κι οχι λύκο, αετό ή αρκούδα; Που τα γνώριζαν τα λιοντάρια οι βορειοκοιλαδίσιοι;
Και στην αρχαία Ελλάδα συναντάμε το σύμβολο του Λέων σε νομίσματα και σε ονόματα ακόμη αλλα εκεί μπορούμε να το δικαιολογήσουμε, κάπως.
Να με συγχωρείτε για το άσχετο.

[D.Dimitris]

To λιοντάρι είναι ο βασιλιάς, το σύμβολο της δύναμης. Και ιστορικός λιοντάρια υπήρχαν και στην Ευρώπη-το λιοντάρι της Νεμέας.

[haros]

Πολυ χρησιμες πληροφοριες, μπραβο Γιωργο.
Τα λιονταρια δεν ηταν αγνωστα στην ευρωπαικη ηπειρο, τουλαχιστον στις μεσογειακες χωρες.
Και στην αρχαιοτητα, οι πολυ πλουσιοι Ρωμαιοι ειχαν στις επαυλεις τους εξωτικα θηρια, συνηθως απο Αφρικη.
Βεβαια στα βορεια της Ευρωπης με το κρυο δεν νομιζω να ζουσαν ποτε, αλλα σαν ζωα ηταν γνωστα, καθως και το τι συμβολιζουν.

[sac]

Καταρχήν σας ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια.

Στη συνέχεια... της νύχτας τα καμώματα τα βλέπει η μέρα και γελάει. Ο λόγος είναι για το "θ" και όχι για το "χ".

(Για όποιον ενδιαφέρεται, η προφορά του συμπλέγματος th συμπίπτει με την αρχαιοελληνική προφορά του "χ", δηλαδή "τ + δασεία").

---

γιατί λιοντάρι

Λογική ερώτηση. Κι εγώ φρικάρω, όταν βλέπω το λιοντάρι στα νομίσματα της Φιλανδίας. :-)
Υπήρχαν λιοντάρια στην Ευρώπη, αλλά πόσο βόρεια μπορούσαν να ζήσουν σε "άγρια" κατάσταση;;; Φυσικά, υπήρχαν και τα αιχμαλωτισμένα που έφερναν για παραστάσεις, για επίδειξη κλπ.
Τέλος πάντων, το λιοντάρι είναι "φίρμα"...

Και στην αρχαιοτητα, οι πολυ πλουσιοι Ρωμαιοι ειχαν στις επαυλεις τους εξωτικα θηρια, συνηθως απο Αφρικη.

Και ειδικά για "παραστάσεις" με μονομάχους, Χριστιανούς κλπ.

[D.Dimitris]

Το κλίμα  στην Ευρώπη δεν ήταν πάντα ίδιο, στην πάροδο των χρόνων υπήρξαν κλιματολογικές αλλαγές  που επηρέασαν την πανίδα και την χλωρίδα της.